Bu yazımızda hakiki bal, kestane balı ile ilgili soru ve cevapları bulacaksınız. Hakiki bir balın nasıl anlaşılacağını öğreneceksiniz. Bal nedir, neden şekerlenir, niçin ekşir, balda köpürmenin nedeni gibi birçok sorunun yanıtı bu sık sorulan sorularda. Bu keyifli yazıyı sonuna kadar okumanızı tavsiye ederiz. Burada bulunmayan sorularınız için ise yorum bölümünü kullanabilirsiniz.
Balda doğal şekerler bulunur. Bu sebeple balda şekerlenme olması normaldir. Ancak çam balı gibi bazı bal türlerinde şekerlenme daha az olur. Balın şekerlenmesi iyi ya da kötü olduğu anlamını taşımaz. Çünkü balın da belirli bir viskozitesi vardır. (bk. Bal Niçin Donar?) Vizkozite, akışkan ve içeriğinde doğal ya da yapay şeker bulunan tüm ürünlerde meydana gelen fiziksel bir tortulanmadır. Vizkoz olan bal, besin değerinden bir şey kaybetmez.
Balda çok sayıda mineral olduğu gibi bal ile metal yüzeyler temas ettiğinde bu nektardaki etken madde ile metal kaşığın tepkimeye girmesine neden olabilir. Bu da balın kalitesini olumsuz yönde etkiler. Bu sebeple mümkün olduğunca bal ile metal yüzeylerin temas etmemesi gerekir.
Bal yoğun olarak doğal asitler içerir. Bu sebeple balın içerisinde bakteriler barınamaz. Bu sebeple de ballar bozulmaz. Eğer bir balda bozulma olmuşsa bu hakiki bir bal değildir.
Bal yanlış dönemde hasat edilmiş ve bu sebeple nem dengesi bozulmuşsa zamanla ekşir. Bununla birlikte bala dışarıdan eklenen maddelerdeki bozulmalar da buna sebep olabilir. Balın ekşimesi tek başına balın organik olup olmadığını göstermez.
Balın beyaz veya siyah olmasının nedeni içerdiği nektardır. Bol çiçek bulunan ovalardan elde edilen çiçek balları açık altın sarısı kıvamındadır. Ayrıca kestane balının rengi diğer ballardan daha koyudur. Kısacası balın rengi üretim aşamasındaki bitki örtüsüne bağlıdır.
Zamanından erken hasat edilen bal sulu olur. Bu bal çok akışkandır ve muhtemelen bu balın erken hasat edilmesi nedeniyle nem dengesi bozuktur. Tabii ki bu doğal sebebin dışında, bala katılan hileli ürünler sebebiyle de balın kıvamında anormallikler bulunabilir.
Erken hasat edilen ballarda köpürme olabilir. Bu durum balın nem dengesiyle ilgilidir. Bununla birlikte baldaki nektarın türüne göre de bazı bal çeşitlerinde hafif bir köpüklenme görülmesi normaldir. Örneğin akasya ve kestane nektarlarından oluşan balların üzerinde hafif bir beyaz köpüklenme oluşur. Bu durumun bir diğer nedeni ise bal yapma döneminde arının farklı bir alana nakledilmesidir.
Eğer balın köpürme nedeni yukarıda bahsettiğimiz doğal bir sebep ise bu balın yenmesinde bir sakınca yoktur. Fakat balın içerisine kimyasel vb. bir maddenin katılması sonucu köpürme meydana gelmişse bu balın yenmesi tehlikelidir.
Bal, kurtlanmaz. Eğer bala farklı bir etken madde katıldıysa o kurtlanabilir. Ya da balın muhafaza edildiği kapta meydana gelen korozyon buna sebep olabilir. Nadiren petek ballarda kurtlanma görülebilir. Burada kurtlanan bal değil peteklerdir. Kalitesiz peteklerde bu tarz sorunlar yaşanabilir.
Bal küflenmez. Balın saklandığı kapta korozyon oluşursa kap küflenebilir. Bunun dışında balın kendisi küflenmişse o yediğiniz bal değildir.
Şekerlenen bal, besin değerini kaybetmez. Mümkünse bu kıvamda tüketilmelidir. Yani şekerlenen bal böyle de yenir. Bununla birlikte mutlaka balın akışkan olmasını istiyorsanız dengeli bir ısı kullanmalısınız. Yani balı aşırı bir ısıya maruz bırakmadan sıcak bir ortamda zamanla akışkan hâle gelmesini beklemelisiniz. Bu iş için en uygun yer kalorifer yanlarıdır. Balı kalorifer yanında bir hafta kadar bekletmeniz, üst katmanlarının akışkan hâle gelmesini sağlar. Böylelikle baldaki besin değerlerini de öldürmemiş olursunuz.
Bal zehirlenmesi genellikle kestane balı gibi ağır balların aşırı tüketimiyle birlikte mide bulantısı, baş dönmesi ve istifra belirtileri ile ortaya çıkan tıbbi durumdur. Bal tutması olarak da bilinir. Böyle bir durumda zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna gitmek gerekir. Ağır ballardan (kestane balı, çam balı vb.) fazla tüketme bu durumun en büyük sebebidir. Ayrıca bazı kişilerde bu ballara karşı alerji vardır. Bu durum alerji testi ile saptanır.
Bal alerjisi balın içerisinde bulunan zengin besin değerleri ile alakalıdır. Bireylerin genellikle belirli bal çeşitlerine alerjisi vardır. Özellikle çok zengin floralardan elde edilen ballar ve kestane balı gibi antibiyotik özellikler gösteren ürünler, alerjisi olan kişilere dokunabilir. Bu durumda alerji testi yaptırıp size dokunan etken maddenin olmadığı balları tercih etmeniz gerekir. Bal alerjisi ile ilgili detaylı bilgi şu yazımızda: Bal niçin tutar?
Hakiki bir bal; görüntüsü, kıvamı ve tadından tecrübeli arıcılar tarafından anlaşılabilir. Ancak profesyonel yöntemlerle hileli mal satan bazı işletmelerin yaptıkları düzenbazlıkları anlamak yalnızca balı tahlil etmekle mümkündür.
Hakiki bal, arının bal yapma mevsiminde doğal yolla beslenmesi sonucu elde edilen ve herhangi bir harici işleme tabi tutulmayan ürünlere denir. Hakiki ballarda yapay glikoz bulunmaz. Hakiki bal hiçbir zaman çok ucuz bir fiyata satılamaz. Çünkü arıya takviye besin verilmediğinde ve gerçek bir bal elde edildiğinde arıdan alınan bal miktarı birkaç kat düşer.
